مصرف برق داکت اسپلیت بیشتر است یا کولر گازی؟ بررسی تخصصی و دقیق

با افزایش هزینه‌های انرژی در سال‌های اخیر، انتخاب سیستم سرمایشی مناسب تنها به عملکرد خنک‌کنندگی محدود نیست؛ بلکه میزان مصرف برق نیز نقش مهمی در انتخاب کاربران دارد.
کاربران در زمان خرید معمولاً بین دو گزینه‌ی پرکاربرد ـ داکت اسپلیت و کولر گازی ـ دچار تردید می‌شوند و می‌خواهند بدانند کدام دستگاه برق بیشتری مصرف می‌کند. در این مقاله با نگاهی فنی و عددی به مقایسه‌ی داکت اسپلیت و کولر گازی می‌پردازیم تا بتوانید بر اساس شرایط ساختمان و بودجه‌ی خود، انتخاب آگاهانه‌تری داشته باشید.

ویژگی	داکت اسپلیت	کولر گازی
تفاوت ساختاری	سیستم مرکزی با توزیع هوا به چند فضا	سیستم مستقل برای هر فضا
مصرف برق	مصرف بیشتر به دلیل پوشش چند فضا	مصرف کمتر برای فضاهای کوچک‌تر
مناسب برای	ساختمان‌های بزرگ، فضاهای باز	اتاق‌های کوچک و متوسط، واحدهای مسکونی

تفاوت ساختاری داکت اسپلیت و کولر گازی از نظر عملکرد

پیش از مقایسه مصرف برق، باید تفاوت عملکردی این دو سیستم را بشناسیم.
کولر گازی یک سیستم سرمایشی مستقل است که معمولاً برای یک فضا یا اتاق خاص نصب می‌شود. هر کولر گازی شامل یک یونیت داخلی (پنل دیواری) و یک یونیت خارجی (کندانسور) است.

در مقابل، داکت اسپلیت ساختاری مرکزی‌تر دارد. یک یونیت داخلی در سقف کاذب نصب شده و از طریق کانال‌کشی، هوا را به چندین فضا یا اتاق مختلف منتقل می‌کند. به همین دلیل، معمولاً برای ساختمان‌های بزرگ‌تر یا واحدهایی با چند اتاق مورد استفاده قرار می‌گیرد.

از همین تفاوت ساختاری می‌توان نخستین سرنخ مصرف برق را برداشت:
در حالی که کولر گازی تنها یک فضا را خنک می‌کند، داکت اسپلیت هم‌زمان چند فضا را پوشش می‌دهد، بنابراین ظرفیت و توان مصرفی آن معمولاً بیشتر است.

پیشنهاد مطالعه: راهنمای جامع نصب کولر گازی

عوامل مؤثر بر مصرف برق هر دو دستگاه

در واقع، تفاوت مصرف برق فقط به نوع دستگاه مربوط نیست. عوامل متعددی می‌توانند میزان برق مصرفی را به شکل قابل‌توجهی تغییر دهند:

متراژ و طراحی فضا

اگر از کولر گازی برای فضایی بزرگ‌تر از ظرفیتش استفاده شود، کمپرسور مداوم در حال کار خواهد بود و مصرف برق افزایش می‌یابد. در مقابل، داکت اسپلیت برای پوشش یک فضای بزرگ مناسب‌تر است و در چنین شرایطی بهینه‌تر عمل می‌کند.
همچنین نحوه طراحی فضا (تعداد اتاق‌ها، موقعیت پنجره‌ها، جهت تابش خورشید) می‌تواند تأثیر زیادی بر عملکرد سیستم داشته باشد. مثلاً اتاق‌هایی که در معرض مستقیم نور خورشید قرار دارند، برای حفظ دمای مطلوب، به سرمایش بیشتری نیاز دارند.

نوع استفاده و زمان کارکرد

کولر گازی معمولاً برای مدت‌های کوتاه‌تر و در فضاهای مشخص روشن می‌شود. اما داکت اسپلیت، چون چند فضا را هم‌زمان خنک می‌کند، اغلب برای ساعات طولانی‌تری روشن می‌ماند. این موضوع باعث افزایش مصرف برق در عمل می‌شود. با این حال، اگر استفاده شما در تمام ساعات روز از چند اتاق باشد، داکت اسپلیت انتخاب به‌صرفه‌تری خواهد بود چون به جای چند کمپرسور، تنها یکی در مدار است.

راندمان انرژی (EER / SEER)

اگر هر دو سیستم از نوع اینورتر باشند، تفاوت مصرف برق میان آن‌ها بسیار ناچیز است. سیستم‌های اینورتر با کنترل هوشمند دور کمپرسور، از روشن و خاموش شدن مکرر جلوگیری کرده و در نتیجه تا ۳۰٪ در مصرف برق صرفه‌جویی می‌کنند. در واقع، مهم‌ترین عامل در مصرف برق نه نوع سیستم بلکه اینورتر بودن کمپرسور است.

عایق‌کاری ساختمان

ساختمان‌هایی با پنجره‌های دوجداره و عایق مناسب حرارتی، نیاز کمتری به سرمایش مداوم دارند و مصرف برق در هر دو سیستم به شکل محسوسی کاهش می‌یابد. در بسیاری از ساختمان‌های نوساز که استاندارد عایق‌بندی دارند، تفاوت مصرف برق بین داکت اسپلیت و کولر گازی کمتر از ۱۰٪ است.

مقایسه در عمل

خانه‌ی ویلایی بزرگ با ساکنین دائمی:

در این حالت، داکت اسپلیت که قابلیت خنک‌کردن کل فضا را به صورت یکنواخت دارد، حتی ممکن است به صرفه‌تر باشد زیرا یک دستگاه مرکزی بهینه کار می‌کند، نه چندین دستگاه مجزا که هر کدام کمپرسور جداگانه دارند.

آپارتمان با ساکنینی که روزها در خانه نیستند:

در این حالت، کولرهای گازی برنده بی‌رقابت هستند. شما فقط اتاقی که در آن هستید را روشن می‌کنید. روشن کردن داکت اسپلیت برای کل واحد تنها برای خنک‌کردن یک اتاق، اتلاف انرژی بزرگ است.

ساختمان اداری با چند اتاقک:

اگر همه‌ی اتاق‌ها همزمان استفاده می‌شوند، داکت اسپلیت گزینه بهتری است. اما اگر استفاده نامنظم است، کولرهای گازی جداگانه اجازه می‌دهند تنها فضاهای مورد نیاز را خنک کنید.

مقایسه عددی مصرف برق داکت اسپلیت اینورتر و کولر گازی

در فضاهای بزرگ (بین ۱۲۰ تا ۱۵۰ متر مربع)، دو گزینه‌ی رایج برای سرمایش، داکت اسپلیت اینورتر ۴۸۰۰۰ و دو عدد کولر گازی ۲۴۰۰۰ اینورتر هستند.

نکات مهم برای کاهش مصرف برق در هر دو سیستم

حتی پیشرفته‌ترین سیستم‌ها هم اگر به درستی استفاده نشوند، مصرف برق بالایی خواهند داشت. رعایت چند نکته ساده می‌تواند تا ۱۵ تا ۲۵ درصد در قبض برق صرفه‌جویی ایجاد کند.

تنظیم دمای مناسب ترموستات

دمای ایده‌آل برای تابستان بین ۲۴ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد است. هر یک درجه کاهش اضافی دما، مصرف برق را حدود ۵ تا ۷ درصد افزایش می‌دهد.

سرویس و نظافت منظم فیلترها

گردوغبار روی فیلتر یا کویل‌ها باعث کاهش جریان هوا و در نتیجه افزایش مصرف انرژی می‌شود. فیلتر داخلی را هر ۲ تا ۴ هفته و کندانسور خارجی را هر ۳ ماه یک‌بار تمیز کنید.

عایق‌کاری مناسب در ساختمان

نصب پنجره‌های دوجداره، پرده ضخیم یا کرکره بازتابی و جلوگیری از نفوذ هوای گرم بیرون تأثیر مستقیمی بر کاهش مصرف برق دارد.

خاموش کردن دستگاه در زمان عدم حضور

در ساختمان‌های اداری یا منازل بزرگ، اغلب دستگاه‌ها بی‌دلیل روشن می‌مانند. تنظیم تایمر خاموشی خودکار یا استفاده از ترموستات هوشمند باعث صرفه‌جویی قابل‌توجهی می‌شود.

انتخاب ظرفیت متناسب با متراژ

دستگاهی که بیش از حد قوی یا ضعیف‌تر از فضای مورد نظر باشد، هم برق بیشتری مصرف می‌کند و هم کارایی مطلوبی ندارد. همیشه ظرفیت سرمایشی (BTU) را با متراژ و نوع کاربری فضا هماهنگ کنید.

پیشنهاد مطالعه: تعمیرات برج خنک‌ کننده برای جلوگیری از خرابی سیستم های سرمایشی

کلام آخر

در پاسخ به سوال «مصرف برق داکت اسپلیت بیشتر است یا کولر گازی؟» نمی‌توان گزینه‌ی قطعی ارائه داد زیرا این مسئله به نوع استفاده و ظرفیت بستگی دارد. به طور کلی برای واحدهای کوچک‌تر، کولر گازی اینورتر انتخاب بهینه‌تری است و برای فضاهای بزرگ و چنداتاقه، داکت اسپلیت اینورتر در مجموع اقتصادی‌تر خواهد بود. در نتیجه، نمی‌توان به‌صورت مطلق گفت یکی از دیگری پرمصرف‌تر است؛ بلکه باید متناسب با متراژ، نوع کمپرسور و نحوه استفاده تصمیم گرفت. اگر در زمان خرید، به راندمان انرژی، ظرفیت مناسب و کیفیت نصب توجه کنید، تفاوت مصرف برق میان این دو سیستم بسیار ناچیز خواهد بود.

سوالات متداول

آیا داکت اسپلیت‌ها در هوای گرم‌تر مصرف برق بیشتری دارند؟

بله، در مناطق گرمسیری به دلیل کارکرد طولانی‌تر کمپرسور، مصرف کمی افزایش می‌یابد؛ اما مدل‌های اینورتر تا ۳۰٪ صرفه‌جویی دارند.

 آیا سرویس نکردن منظم باعث افزایش مصرف برق می‌شود؟

قطعاً. فیلتر کثیف و کندانسور غیر بهینه می‌تواند مصرف برق را تا ۱۵٪ افزایش دهد.

آیا برند دستگاه در مصرف برق مؤثر است؟

بله. برندهای معتبر با راندمان انرژی بالاتر و کمپرسورهای باکیفیت‌تر، مصرف برق بسیار بهینه‌تری دارند.

برای واحدهای زیر ۸۰ متر، کدام گزینه مناسب‌تر است؟

کولر گازی دیواری اینورتر بهترین گزینه است به دلیل اینکه هزینه نصب و برق آن پایین‌تر است.